Đối với các game thủ, đặc biệt là fan của dòng game Tomb Raider thì từ khóa “artefact” không còn xa lạ nữa. Đây là một từ thuộc chuyên ngành khảo cổ học để chỉ những đồ tạo tác do người xưa chế tạo ra – nhất là dụng cụ hoặc vũ khí – để phân biệt với những đồ vật lấy sẵn trong thiên nhiên.

Đến nay, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy được rất nhiều đồ tạo tác có vẻ đẹp tuyệt mỹ. Chúng là minh chứng cho kỹ năng chế tác đồ vật tinh xảo đến mức thượng thừa của người xưa. Những hiện vật dưới đây chỉ là một số ít các ví dụ mà thôi.

Một trong số 7 chiếc bình đá pha lê Ai Cập 900 tuổi còn sót lại.

Thanh kiếm Sultan Mehmet II của Kẻ chinh phục

Một chiếc đĩa sâu lòng với hoa văn hình cá từ thế kỷ XIII-XIV ở Iran.

Chuôi gươm được chế tác tinh xảo, Ceylon, thế kỷ XVII, XVIII và XIX

Bản vẽ mặt bằng của một tòa nhà thời Sumer hơn 5000 năm tuổi!

Cỗ xe phục vụ các ngày lễ tôn giáo ở Ấn Độ vào thế kỷ 17.

Bức tượng được chạm trổ hoàn toàn bằng đá cẩm thạch

Hệ thống sưởi và hâm nóng thức ăn bằng hơi nước

Một viên gạch từ kinh đô Constantinople của Đế quốc La Mã (330–395) được sản xuất ở Hy Lạp, khoảng 1000 năm tuổi.

Tác phẩm điêu khắc hình cái tai ở Ai Cập.

Đồng tiền Hy Lạp cổ đại, 2300 năm tuổi.

Máy ép dầu cổ xưa

Dấu chân của một đứa trẻ La Mã cổ đại, 2000 năm tuổi

Bình xông tinh dầu sản xuất năm 1915

Các quân cờ vua dưới hình dạng một đội quân chinh phạt và người da đỏ Maya

Nhà hàng phục vụ bữa tối ở Pompeii